2007-03-20 Ostatnia modyfikacja.
Model planetarny atomu według Bohra
Załóż, że model
planetarny opisuje ruch elektronu w atomie wodoru. Jeśli promień orbity
elektronu wynosi oblicz:
a. częstość kołową elektronu,
b. prędkość liniową elektronu,
c. energię kinetyczną elektronu w eV. Jaka jest minimalna energia potrzebna do zjonizowania atomu?
Oczywiście trzeba pamiętać, że model Bohra jest błędny i nie oparty na żadnych konkretnych przesłankach fizycznych. W zadaniu zakłada się jednak, że atom wodoru jest zbudowany tak jak to opisał Bohr.
Wtedy rozważamy ruch elektronu
wokół masywnego jądra*
*Przyjmujemy,
i nie jest to wielkim błędem, że środek masy układu jądro elektron znajduje
się jądrze. Elektron ma masę. Natomiast proton (stanowiący jądro atomu
wodoru) . Jak widać jest to różnica czterech rzędów wielkości.
Pomiędzy elektronem a protonem występuje kulombowskie oddziaływanie przyciągające
Jest to jednocześnie siła dośrodkowa w ruchu po okręgu. Jak pamiętamy z lekcji fizyki siła dośrodkowa wyraża się wzorem
gdzie v prędkość liniowa ciała poruszającego się po okręgu; r promień okręgu; m masa ciała;
W tym zadaniu siła dośrodkowa wygląda następująco:
i jest równa sile oddziaływania elektrostatycznego, więc:
i dostajemy prędkość liniową
Częstość kołową uzyskamy łatwo, gdy zauważymy, że:
więc
Obliczenie energii kinetycznej też nie stanowi problemu.
Aby obliczyć energię
jonizacji trzeba znać całkowitą energię elektronu, czyli nie
tylko energię kinetyczną, ale i potencjalną. Suma tych energii
daje energię całkowitą i dla stanów związanych*
jest zawsze ujemna.
*Elektron i jądro w atomie
tworzą stan związany, podobnie w stanie związanym są Ziemia
i Księżyc czy Ziemia i stacja orbitalna. Gdy ludzie wysyłają
sondy kosmiczne poza układ słoneczny to nadają im taką energię,
aby nie tworzyły stanów związanych z innymi planetami.
Energia potencjalna układu proton-elektron wyraża się wzorem
Energia całkowita wyrazi się sumą
co po sprowadzeniu do wspólnego mianownika daje
Ostatecznie po podstawieniu otrzymujemy wyniki: